Reizen als alleenstaande ouder met kinderen: extra controles op Schiphol in de zomervakantie

In het nieuws verschijnen regelmatig berichten over strengere controles op Schiphol deze zomervakantie. Ouders die alleen met hun kind reizen worden extra gecontroleerd. Ook ik word regelmatig uit de rij geplukt 🙂 Voor de Telegraaf en voor RTL Nieuws deed ik mijn verhaal. Het artikel uit de Telegraaf lees je hier en de uitzending van RTL Nieuws kun je hier terug zien.

De Koninklijke Marechaussee voert deze controles uit om kinderontvoering te voorkomen. Een goede zaak dat er in Nederland zo goed gecontroleerd wordt. Het betekent echter wel dat je hier rekening mee moet houden als je alleen met je kind reist. Wanneer je samen met de andere ouder het ouderlijk gezag hebt over je kind, dan moet de andere ouder een toestemmingsformulier invullen waarin hij/zij aangeeft dat jij alleen met je kind naar het buitenland mag reizen. Maar hoe zit dat nou als je kind niet erkend is en jij als enige het ouderlijk gezag hebt? Het bleek een wirwar van tegenstrijdige informatie en een hoop documenten. Ook op Social Media ontstond er best wel wat discussie over het aantal documenten dat je nodig hebt en de kosten die daarmee gepaard gaan. Zo meldde RTL Nieuws dat het 150 euro kostte om alle benodigde documenten op te vragen. Dat ligt wel iets genuanceerder. Ik zocht het tot op de bodem uit en zet onderstaand alle feiten op een rijtje.

Toen we in de meivakantie van 2016 naar Gambia gingen waren er net verscherpte controles ingevoerd op Schiphol. Gezien Nikki niet erkend is door haar vader ben ik de enige die het ouderlijk gezag over haar heeft. Ik had natuurlijk wel gehoord dat de andere ouder een toestemmingsformulier in moest vullen als je naar het buitenland wilde reizen, maar gezien er in ons geval geen andere ouder in het spel is ging dat natuurlijk niet. Bovendien hebben Nikki en ik dezelfde achternaam en hadden we al heel vaak samen gevlogen, naar alle uithoeken van de wereld. Ik dacht dan ook dat alleen reizen met mijn kind via Schiphol ons geen problemen op zou leveren. Totdat we uit de rij werden geplukt en bij de Marechaussee in een kantoortje werden gezet…

Aan Nikki werd gevraagd waar we naar toe gingen, wat we daar gingen doen, waar haar papa was en of ze vaker met mama alleen op vakantie ging. ‘Ik heb geen papa, en ik ga heel vaak met mama alleen weg’ zei ze dapper tegen de Marechaussee. De man schaamde zich een beetje voor zijn vraagstelling aan een 5-jarige en begon door onze paspoorten te bladeren. Hij moest toch constateren dat ik weer altijd braaf terug kwam naar Nederland met Nikki. Of ik een geboorte-akte bij me had waaruit bleek dat ik als enige het ouderlijk gezag had? Die lag natuurlijk thuis in de kast… De man liep weg om wat telefoontjes te gaan plegen en de registers in te duiken. Al met al duurde het een uur voordat hij terug kwam met het verlossende antwoord dat mijn verhaal klopte en dat we in het vliegtuig naar Gambia konden stappen. Gelukkig waren we ruim op tijd dus hebben we onze vlucht nog gehaald. De Marechaussee adviseerde me om de volgende keer in elk geval Nikki’s geboorte akte mee te nemen en voor de rest moest ik maar even op de website van de Rijksoverheid kijken waar ik nog meer aan moest voldoen.

Dat overkomt me niet meer, dacht ik, dus voor onze zomervakantie naar Thailand, Cambodja en Viëtnam deed ik een hoop research om niet weer voor blok te worden gezet op het vliegveld. Ik raadpleegde de website van de Rijksoverheid en daarop werd aangegeven dat ouders met alleen het ouderlijk gezag (eenhoofdig gezag) geen toestemming nodig hebben, maar wel aanvullende documenten. Wat voor aanvullende documenten dat zijn kun je vervolgens weer vinden op de website van het Centrum Internationale Kinderontvoering. Daarop wordt aangegeven dat het eenhoofdig ouderlijk gezag aangetoond kan worden met behulp van 3 documenten gezamenlijk:

• Internationaal uittreksel van de gemeentelijke basisregistratie (BRP) van het kind met daarop vermeld de oudergegevens;
• Een uittreksel van de gemeentelijke basisregistratie (BRP) waarop de burgerlijke staat van de moeder vermeld is;
• Een uittreksel uit het gezagsregister.

Deze informatie riep bij mij een aantal vragen op. Ik moest kennelijk zowel een internationaal als een ‘gewoon’ uitreksel van het BRP opvragen bij de gemeente waarop verschillende gegevens staan vermeld, kan dat dan niet allemaal vermeld worden in 1 internationaal uitreksel? Hoe kom ik aan een uitreksel uit het gezagsregister, dat moet worden opgevraagd bij de rechtbank, als er nooit een zaak is geweest waarin het ouderlijk gezag ter discussie is gesteld? En waarom wordt de geboorte-akte niet vermeld als vereist document, terwijl de Marechaussee hier uitdrukkelijk naar vroeg op Schiphol?

Ik belde naar het Centrum Internationale Kinderontvoering, ik belde met de Marechaussee, ik belde met de Rechtbank Limburg, ik belde naar de Gemeente Weert, ik belde met het Ministerie van Buitenlandse Zaken, ik belde met het Consulair Diensten Centrum én ik belde met de ambassades van Thailand, Cambodja en Viëtnam, want ik moest natuurlijk niet alleen Nederland uit, maar ook deze 3 landen in…

Het werd me al snel duidelijk dat de informatie die ik kreeg niet eenduidig was en dat het voor de verschillende instanties zelf ook even zoeken was hoe het nu zat. Sommige antwoorden die ik kreeg wierpen weer nieuwe vragen op. Uiteindelijk constateerde ik het volgende:

• De Marechaussee bleef erbij dat ik kon volstaan met een geboorte akte.
• Het Centrum Internationale Kinderontvoering gaf aan dat ik in elk geval een internationaal uitreksel uit de basisregistratie personen nodig had waaruit bleek dat ik alleenstaand was (burgerlijke staat +oudergegevens) en dat Nikki bij mij woonde, plus een uitreksel uit het gezagsregister. Geen geboorte akte dus.
• De Gemeente Weert gaf aan dat niet alle gegevens waar het Centrum Internationale Kinderontvoering om vroeg werden vermeld op het uitreksel uit de basisregistratie personen, en dat ik dus én een internationaal uitreksel BRP moest hebben, én een gewoon uitreksel BRP (in het Nederlands) dat ik dan vervolgens weer zou moeten laten vertalen naar het Engels (?) door een erkende vertaler, én een internationale geboorte akte.
• De Rechtbank Limburg gaf aan dat ik geen uitreksel uit het gezagsregister kon krijgen omdat ik daar niet in stond. Het ouderlijk gezag was namelijk nooit ter discussie gesteld. Ik vroeg om een email waarin bevestigd werd dat ik niet in het gezagsregister voor kwam en belde terug naar het Centrum Internationale Kinderontvoering of dat afdoende was. Men bleef erbij dat ik een uitreksel moest krijgen en de Rechtbank bleef erbij dat dat niet kon. Ze wilden me dat wel per email bevestigen.
• De Thaise ambassade gaf aan dat ik kon volstaan met een internationale geboorte akte. 
• Cambodja hoefde niks.
• De Viëtnamese ambassade wilde door het Ministerie van Buitenlandse Zaken gelegaliseerde documenten zien die het gezag aantoonden en die vervolgens door de Viëtnamese ambassade zelf moest worden vertaald en daarna nóg een keer gelegaliseerd diende te worden door het Ministerie van Buitenlandse Zaken. (Hallo Viëtnam, ik kom alleen maar op vakantie?!)
• Het Ministerie van Buitenlandse Zaken, waarmee ik belde in verband met het laten legaliseren van de gemeentelijke documenten, vertelde me dat de gemeente verplicht is om op aanvraag gegevens in het Engels te verstrekken en deze te vermelden op de gevraagde aktes. Daarnaast kon de gemeente deze documenten zelf legaliseren en kon de Rechtbank ze normaal gesproken voorzien van een Apostille, maar laat het nou net zijn dat Viëtnam niet op de lijst met Apostillelanden staat. Ik werd terug verwezen naar de gemeente voor legalisatie van de originele documenten en doorverwezen naar het Consulair Diensten Centrum voor legalisatie van de vertaling.
• De gemeente gaf vervolgens weer aan dat de gevraagde gegevens wel vermeld konden worden, maar enkel in verschillende aktes en niet allemaal in het Engels.
• Het Consulair Diensten Centrum en de Viëtnamese ambassade gaven vervolgens aan dat ik naar Den Haag moest komen om de documenten te laten vertalen en legaliseren, maar beiden hanteren andere openingstijden, verschillende behandelingstijden en behoorlijke kosten.

Na ongeveer 2 weken op en neer bellen en mailen werd het me duidelijk welke documenten je mee moet nemen op reis als alleenreizende ouder met kind, wanneer je het eenhoofdig gezag hebt. Komen ze:

1. Voor zowel ouder als kind uiteraard een geldig paspoort;
2. En natuurlijk voor beiden een geldig visum voor het land waar je naar toe wilt;
3. Een internationale geboorte akte (€ 12,80 bij mijn gemeente, legeskosten verschillen per gemeente);
4. Een internationaal uitreksel uit de basisregistratie personen (BRP) van het kind met daarop vermeld de oudergegevens (€ 11,45 bij mijn gemeente, legeskosten verschillen per gemeente);
5. Een ‘gewoon’ uitreksel (BRP) met daarop vermeld de burgerlijke staat van de ouder (€ 8,35 bij mijn gemeente, legeskosten verschillen per gemeente);
6. Een verklaring van de Rechtbank omtrent het gezag (kreeg ik niet, ik kreeg wel een email dat ze het niet konden verstrekken).

Dit zijn de ‘Nederlandse’ eisen, bedoeld om Nederland uit te komen. De kosten hiervoor bedragen € 32,60 (in mijn geval, de legeskosten verschillen per gemeente). Op Schiphol wordt wel gevraagd om ‘recente’ documenten, en ik zou wel graag antwoord willen krijgen op de vraag wat met recent bedoeld wordt want dat wordt nergens duidelijk uitgelegd. Moet je voor elke reis opnieuw uitreksels opvragen? Wij vliegen meerdere keren per jaar en dan zou het wel een dure grap gaan worden. Of kan bijvoorbeeld volstaan worden met het jaarlijks opvragen van uitreksels?

Vervolgens moet je ook nog even opletten welke eisen het land waar je heen gaat stelt. In ons geval deden Thailand en Cambodja niet zo moeilijk. Thailand wilde een internationale geboorte akte zien en van Cambodja hoefde het allemaal niet, maar Viëtnam stelde nog de volgende eisen en daarmee ging het wel in de papieren lopen:

1. Alle bovenstaande documenten (1 t/m 6) gelegaliseerd door de Rechtbank indien het land is aangesloten bij het Apostille-verdrag en indien het land hierbij niet is aangesloten gelegaliseerd door het Consulair Diensten Centrum. Viëtnam is niet aangesloten bij het Apostille-verdrag en dus dienden de documenten gelegaliseerd te worden door het Consulair Diensten Centrum (€ 10 tot € 20 per document);
2. Alle gelegaliseerde bovenstaande documenten vertaald door de ambassade of een beëdigd vertaalbureau in hetzij het Engels, hetzij in de taal van het land waar je naar toe gaat (dit is afhankelijk van de eisen die het betreffende land stelt)  (€ 20 per document);
3. Alle vertalingen van bovenstaande documenten nogmaals gelegaliseerd door hetzij de Rechtbank, hetzij het Consulair Diensten Centrum (€ 10 tot € 20 per document).

Dit hield dus concreet gezien in dat ik behoorlijk wat tijd en geld kwijt zou zijn aan het opvragen, legaliseren, vertalen en vervolgens weer legaliseren van de vertaling van de documenten. Ik was € 32,60 kwijt voor de documenten 1 t/m 5 (6 kreeg ik niet ;)) en dat valt natuurlijk reuze mee. Maar als je die documenten allemaal moet laten legaliseren, vertalen, en vervolgens de vertaling weer moet laten legaliseren dan staan de kosten echt niet meer in verhouding met het doel. In bovenstaand voorbeeld van Vietnam zou je dan € 332,60 kwijt zijn. Ik vond dat wel heel erg overtrokken en besloot de Viëtnamese eisen gedeeltelijk te negeren waarbij ik voor deze reis ca. 150 euro kwijt was aan documenten.

Daarmee kwam ik probleemloos overal doorheen. Sterker nog: ik heb uiteindelijk nergens iets anders hoeven laten zien dan onze paspoorten, visa en de internationale geboorte akte! Mijn ervaring is dat men alleen op Schiphol op alleenreizende ouders let. Vlieg je via de regionale vliegvelden (dit zijn meestal vluchten naar Schengen-landen) of via bijvoorbeeld Brussel of Düsseldorf, dan wordt nergens om gevraagd.

Hoe liep het nu af in Viëtnam, het land dat de meeste eisen stelde en waar ik slechts gedeeltelijk aan heb voldaan? We kwamen Viëtnam binnen in een bootje via de Mekong-rivier. Bij de grens stapten we van het bootje af, een steiger op. We liepen de bush bush in en daar zat een man in een houten huisje waar wat kippen en een hond omheen renden. Hij zette een stempel in ons paspoort en we konden het bootje weer in 🙂 . De raarste grensovergang ooit! En die Viëtnamese eisen? Nooit meer iemand over gehoord…

Reis jij wel eens alleen met je kind via Schiphol? Wat zijn jouw ervaringen met controles?