Over een verlaten pad lopen we stilletjes door het bos. Je hoort hier niets. Geen vogeltjes die fluiten, geen dierlijk geritsel in de struiken, geen weggeluiden op de achtergrond, geen mensen die praten. Alleen onze eigen voetstappen die vreemd hol klinken en de wind die fluistert door de bomen en de bladeren doet ritselen. Het is hier zo stil dat het niet klopt. Het enige geluid dat we af en toe horen is het angstaanjagende gepiep van onze geigertellers die op hol slaan. We worden gewaarschuwd. De straling is hier veel te hoog. Hier is geen leven meer, enkel een enge, doodse stilte. Met mijn voet veeg ik wat zand en bladeren aan de kant. Er komt asfalt te voorschijn. Asfalt dat verraadt dat hier ooit een tweebaansweg liep. De bomen in dit bos hebben vreemde, onnatuurlijke kleuren. Rode en oranje dennen, die eigenlijk groen zouden moeten zijn. Tussen het bos door kan ik de contouren van grote flatgebouwen ontwaren. Van ziekenhuizen, van scholen en hotels. Maar er is niemand meer. Alles is verlaten, en deze eens zo grote en levendige stad is volledig opgeslokt door dit vreemde, stille bos. Welkom in Pripyat, Chernobyl.
De stad Pripyat is geboren in 1970 en begraven in 1986. Door de Sovjets werd deze plek uitgekozen om een grote kerncentrale te bouwen en een stad aan te leggen waar alles tot in de puntjes geregeld was voor de mensen. Brede straten, deugdelijke appartementen, scholen, medische faciliteiten, winkels, bioscopen, theaters, sportcomplexen. Pripyat had alle faciliteiten, in tegenstelling tot veel andere steden in die tijd in de Sovjet Unie. Op 26 april 1986 kwam daar een eind aan. Reactor 4 van de kerncentrale Chernobyl ontplofte en de grootste kernramp uit de geschiedenis voltrok zich. De radioactieve straling verspreidde zich over heel Europa en in Stockholm gingen de alarmbellen af. De straling was zelfs daar te hoog. Ook in Nederland ging het luchtalarm af, door de ramp die zich in Chernobyl afspeelde. Rondom Chernobyl was de straling gigantisch hoog. Tientallen mensen overleden aan acute stralingsziekte, alle bomen in de omgeving gingen op slag dood, duizenden mensen kregen kanker en andere nare ziekten en kinderen werden geboren met afwijkingen.
Nu, 31 jaar later, lopen wij rond door deze surrealistische, post apocalyptische wereld waar 150 jaar lang geen leven meer mogelijk is. Het lijkt wel een raar computerspel. In een straal van 30 km rondom de kerncentrale ligt de ‘exclusion zone’. Hier is leven uitgesloten. We lopen door verlaten fabrieken, door verlaten steden, verlaten dorpen en een rood gekleurd bos. We zijn met een groepje van 7 personen en slechts af en toe komen we een ander groepje tegen in dit uitgestrekte, eenzame gebied. Onze geigertellers slaan diverse malen op hol. De straling is hier nog steeds veel te hoog. We meten 42 msv terwijl 0,3 msv de maximaal toegelaten straling is. In de lucht valt de straling mee, maar de grond, de muren en eigenlijk alle voorwerpen houden straling vast. Daarom mag je hier niks aanraken, dat is gevaarlijk. In principe is alles giftig geworden. De gids wijst ons op de zogenaamde hotspots: voorwerpen die in 1986 heel dicht bij de reactor zijn geweest. Stukken van de kleding van de hulpverleners, onderdelen van trucks of helikopters, of een ophoping van bladeren in de goot. Het kan vanalles zijn. Ook 31 jaar na de ramp zijn deze voorwerpen en stukken grond nog hoog radioactief.
Alles is hier kapot. In de gebouwen ligt overal glas en puin. Kapot meubilair. Achtergelaten spullen. Poppen, babybedjes, boeken, schoenen, kunstgebitten, flessen, potten, een oude piano. Je moet goed opletten waar je loopt want in de houten vloeren zitten grote gaten waar je gemakkelijk doorheen kunt vallen. Met de zaklamp banen we ons een weg door een jungle van puin. Electriciteit is hier natuurlijk al lang niet meer. De gebouwen zijn nauwelijks te zien door de bomen. Ze groeien overal naar binnen. We lopen door een groot bos, dat de stad volledig heeft opgeslokt in 31 jaar tijd. Het grote centrale plein in Pripyat is gebarsten en overwoekerd door hoge bomen, doornen en struiken. Via een bospaadje komen we in het ziekenhuis terecht waarvan de kelder is dichtgestort. Hier werden in 1986 de eerste gewonden verzorgd en de pakken van de verplegers en de pyama’s van de gewonden stralen nu nog zo een gevaarlijke radio activiteit uit dat ze in de kelder zijn gegooid en deze is dicht gestort. Daarnaast ligt de kinderopvang. Vol radio actieve knuffels en poppen. Deze plek is een horrorfilm.
We bezoeken ook de kerncentrale zelf. Er is een groot schild omheen gebouwd om de omgeving te beschermen tegen de hoge straling en de kernreactor langzaam te kunnen ontmantelen. We lopen rond door de koeltoren. Het mos dat hierin groeit is hoog radio actief dus het is oppassen geblazen. Wat bizar, dit allemaal.
Tot 150 jaar na de ramp is hier geen leven mogelijk. Toch doen sommigen het. Stalkers, heten ze. Mensen die overdag slapen in de verlaten gebouwen, tussen het radioactieve puin. ‘S nachts lopen ze rond door de bossen, op de vlucht voor de bewakers. Vreemde vogels, ik begrijp ze niet. Er zijn ook enkele oude inwoners terug gekeerd om hier te gaan wonen. Veel huizen, auto’s, vrachtwagens en helipkopters zijn begraven onder de grond om de straling af te dekken. Sommige huizen aan de buitenrand van de ‘exlusion zone‘ zijn ook schoongemaakt en daar wonen weer enkele zielen in. De straling blijft verhoogd, maar in de lucht valt het mee. Je moet er alleen niet te lang aan bloot gesteld worden. Gedurende ons bezoek van 2 lange dagen in Chernobyl hebben we gemiddeld 11 msv aan straling opgevangen. Onschadelijk, gezien de kortdurige blootstelling zeggen ze. We geven geen licht in het donker en er groeit ook geen derde arm uit mij. Toch ben ik blij weer terug te keren naar Kiev, waar ik de muren weer aan mag raken, een wodka kan drinken en de eenzame duisternis van Chernobyl in kan inruilen voor wat stadse gezelligheid.
We bezochten Chernobyl tijdens een 2 daagse tour. Ik kan je de tweedaagse tour echt aanraden. Je gaat dan met een klein groepje het gebied in, waarbij je ook alle gebouwen van binnen kunt bezoeken. Overnachten deden we ook in Chernobyl, in een oud Sovjet hotel met een avondklok 😉 Alleen van 19.00 uur tot 21.00 uur kon je alcohol bestellen en om 22.00 uur gingen de valhekken dicht en was het bedtijd. Wat een ervaring!
Wat vind jij ervan? Zou je Chernobyl bezoeken?
Oh dat lijkt mij zo’n bijzondere bizarre ervaring. Wat gedurfd van je om daar naartoe te gaan. Ik zou niet weten of ik dat durf met die straling. Mmm nog effe een nachtje over slapen. Lijkt mij wel echt gaaf….
Het was ook heel bizar Nicole! De straling in de lucht is veilig, je moet alleen oppassen met alles aanraken. Gaaf is het zeker!
Wauw, dit lijkt me heel indrukwekkend! Waar heb je die tweedaagse tour geboekt?
Dat was het ook Rachel, de tweedaagse tour kun je boeken bij Chernobyl-tour.com
Heel bijzonder dat je daar geweest bent.
Ik weet nog goed dat het gebeurde en dat we tóen zelfs in Nederland een hele tijd geen verse spinazie mochten eten.
Dank je Marion! Bizar toch, dat de gevolgen zelfs in Nederland merkbaar waren.
Unieke ervaring denk ik zo!
Het was inderdaad zeer uniek. Erg bijzonder om mee te maken!