Duurzaam vliegen, kan dat?

Vanavond was ik te gast in het programma ‘NieuwLicht’ van de EO. Samen met Tijs van den Brink nam ik mijn vlieggedrag onder de loep. Ik ga zo’n 7 á 8 keer per jaar op reis, samen met mijn dochter van 7. De ene keer 3 weken backpacken in Azië, de andere keer een weekendje Berlijn. Dit jaar maakten we 17 vluchten, vorig jaar waren dat er zelfs 26. 43 vluchten in 2 jaar tijd dus. Prachtig, al die reizen, maar wat doet dat nou eigenlijk met het klimaat? Tijd om mijn vlieggedrag eens kritisch te bekijken!

We weten inmiddels allemaal wel dat vliegen niet zo goed is voor het klimaat. Vliegtuigen vliegen op kerosine en bij de verbranding daarvan komt CO2 vrij. Deze CO2-uitstoot zorgt ervoor dat de aarde steeds verder opwarmt waardoor ons klimaat nadelig verandert. Maar hoe slecht is vliegen nu eigenlijk echt?

Laten we onze vluchten van de afgelopen twee jaar erbij nemen:
Ik vloog (meestal met Nikki) naar Athene, Gambia, Senegal, Abu Dhabi, Thailand, Cambodja, Viëtnam, Roemenië, Sri Lanka, Istanbul, Egypte, Chicago, Nicaragua, Costa Rica, Texas, München, Oekraïne, Cyprus, Montenegro, Milaan, Ethiopië, Zuid-Afrika, Wenen en Rusland. In totaal maakte ik in 2016-2018 43 vluchten, gezien er ook tussenstops en enkele binnenlandse vluchten bij zaten. Dit deed ik zonder enig schuldgevoel. Want dat vliegen niet zo goed is, oké, dat wist ik wel, maar die schade maakte ik weer ongedaan door slechts 1x per week vlees te eten, weinig afval te produceren, te letten op mijn stroom- en waterverbruik, veel bomen te hebben (met dank aan een uit de kluiten gewassen tuin) en daar waar het mogelijk was te kiezen voor CO2-compensatie bij het boeken van mijn vliegticket. Dacht ik.

90 jaar lang niet douchen, 65 jaar nauwelijks vlees eten of 173 bomen planten

26.000 kilo CO2. Dat was mijn aandeel over de afgelopen twee jaar. En dan hebben we het alleen nog maar over die 43 vluchten die ik heb gemaakt. Stichting Milieu Centraal maakte de berekening voor me in de reportage. In het rekenmodel is rekening gehouden met het feit dat er een paar honderd mensen in het vliegtuig zaten. Het is dus enkel mijn CO2-uitstoot. 26.000 kilo CO2 klinkt al als veel, maar als je bedenkt dat ik dit alleen zou kunnen compenseren door 90 jaar lang niet te douchen, 65 jaar nauwelijks vlees te eten of 173 bomen te planten dan schrik je pas echt. En dat alleen voor die 2 jaar vliegen…

Help, ik ben een klimaatzondaar!

Deze berekening zette me wel aan het denken. Hoewel ik me bewust was van het feit dat vliegen niet goed is voor het klimaat, had ik me nooit kunnen bedenken dat het zóveel impact zou hebben. Ik reis juist zoveel omdat ik mijn dochter onze prachtige wereld wil laten zien. Ik wil laten zien hoe divers de natuur is, hoe mensen leven in andere culturen, wat voor moois de aarde ons biedt. Maar tegelijkertijd ben ik dus bezig om diezelfde mooie aarde om zeep te helpen. Nu ik weet hoe schadelijk vliegen daadwerkelijk is, kan ik niet langer mijn kop in het zand steken en zonder schuldgevoel door vliegen. Maar mogen we dan helemaal niks meer? Is alles wat we doen nu opeens slecht voor het klimaat? Kunnen we nog biefstuk eten? Een stedentrip maken naar Rome? Met de benzine-auto naar het werk? Het bracht me in mijn persoonlijke ‘klimaatspagaat’: ik wil bijdragen aan een goed klimaat, maar ik wil mezelf en mijn dochter niet alles ontnemen, en zeker niet het allermooiste dat er bestaat: reizen!

Moeten we stoppen met vliegen?

Om even terug te komen op de titel: duurzaam vliegen, kan dat? Het antwoord is nee. In feite is het een illusie dat we duurzaam kunnen vliegen. Vliegtuigen worden wel steeds schoner maar de technologie om echt schoon te vliegen is er nog lang niet. Ook de hoeveelheid vluchten neemt alleen maar toe. Willen we stoppen met schade aanrichten aan het klimaat, dan moeten we stoppen met vliegen. En met nog veel meer dingen, zoals vlees eten, varen en op fossiele brandstof rijden. Maar is dat reëel? Nee. Op een enkele klimaatfanaat na (bewonderenswaardig, overigens) zal niemand zulke vergaande maatregelen nemen.

Klimaatketters

De aanpak zit denk ik meer in het minderen van vervuilend gedrag én in het compenseren van onze CO2-uitstoot. Dat begint met bewustwording en daarom is het goed dat de discussie hierover steeds meer in het nieuws komt. Maar wie stelt dat iedereen die vliegt, vlees eet en een benzine-auto rijdt een klimaatketter is en onmiddellijk moet stoppen met dit gedrag is niet goed bij zijn hoofd. Stoppen is niet realistisch, minderen en compenseren wel.

Laten we even bij vliegen blijven. We kunnen best wat minder gaan vliegen. Met name binnen Europa kun je ook de auto of de trein nemen. Zo reden wij al naar Sarajevo, Kopenhagen, Londen, Zuid-Italië, Zuid-Spanje, Frankrijk, Zwitserland, Oostenrijk en Berlijn. Prima te doen -als je wat langer blijft dan een weekend- en je krijgt veel meer mee van de reis zelf. Als je met meerdere personen rijdt is het vaak ook nog eens goedkoper dan vliegen. Een treinreis is helemaal mooi en stukken beter voor het klimaat. Ik hoorde ook een aantal mensen beweren dat je Nederland of Europa niet uit hoeft om diversiteit, andere culturen en religies te leren kennen en dat een weekje op een vakantiepark in Nederland of op de camping in Frankrijk net zo leuk is als 3 weken backpacken in Azië. Die mensen missen compleet de essentie van reizen en verwarren reizen ook nog eens met op vakantie gaan. Prima als je daar zelf tevreden mee bent maar je kunt de belevenis van met je rugzak rondreizen met het openbaar vervoer, door een vreemde wereld vol oude tempels, monniken en jungle, waar je de taal en de gebruiken niet kent natuurlijk niet vergelijken met een weekje bij Bollo de Beer vertoeven waar je in de avond al swingend voor het podium staat om mee te zingen met Sieneke (ook geprobeerd, serieus, deze zomer nog). Maar daarover later meer.

Ga je echter buiten Europa op reis, dan is het vliegtuig op dit moment nog de enige manier om relatief snel verre afstanden af te leggen. Nu is mijn ultieme droom al jaren om met de auto naar China te rijden en dit ga ik absoluut nog een keer doen, maar als je slechts 25 vakantiedagen in een jaar hebt is dit geen reële optie. Wat je wel kunt doen is je CO2-uitstoot compenseren. Op de website van Milieu Centraal kun je berekenen wat je CO2-uitstoot is.

Zo duurzaam mogelijk vliegen

En dat is wat ik ga doen. Binnen Europa zoeken naar een ander alternatief en als we dan toch vliegen, onze CO2-uitstoot zo maximaal mogelijk compenseren. Wat ik overigens apart vind is dat het initiatief om te compenseren bij onszelf ligt. Wat is er mis met verplichte CO2-compensatie? Waarom kun je in het boekingsscherm als je je ticket boekt niet al zien wat je CO2-uitstoot is? Maar goed, we doen het voor nu nog zelf. De eerstvolgende reis die op het programma staat is Kaapverdië. Buiten Europa, en dus met het vliegtuig.

In Kaapverdië gaan Nikki en ik mee doen aan een sponsorloop (The Hike) om geld op te halen voor SOS Kinderdorpen. Naast het feit dat we kinderen in Kaapverdië willen helpen, zullen wij ook onze CO2-uitstoot compenseren. De CO2-uitstoot van onze reis naar Kaapverdië komt op het volgende neer:

Ik heb Milieu Centraal en de Vakantiediscounter (daar hebben we bij geboekt) gevraagd om ons te adviseren/helpen bij het compenseren van onze CO2-uitstoot. Moeten we bomen gaan planten? Geld storten in een fonds voor klimaatcompensatie? Wat moeten we doen om onze CO2-uitstoot zo maximaal mogelijk te compenseren? Ik weet nog niet wat het antwoord gaat zijn maar ik hou jullie op de hoogte. Het is voor mij ook een nieuwe zoektocht.

Ik hoor ook veel mensen zeggen: ‘het helpt niet als ik stop met vliegen. Dan doen anderen het wel.’ Maar je moet ergens beginnen. Alle kleine beetjes helpen en iets doen is beter dan niets doen. En als we allemaal een klein beetje doen dan doen we samen heel wat.

Met dank aan NieuwLicht, de EO en Stichting Milieu Centraal.

 

O ja, op social media waren er veel mensen die zich afvroegen hoe ik zo vaak per jaar op reis kan gaan met mijn dochter. Je leest het hier.

O ja 2: Verder zijn we al een tijdje bezig met de ontwikkeling van een Earthship in Weert. Een leuk feitje om te vermelden nu we het over duurzaamheid hebben. Op onze reizen zag ik hoe veel wij eigenlijk verspillen in de Westerse maatschappij. Producten die wij hier weggooien omdat de economische levensduur is verstreken worden in andere landen gewoon nog gebruikt. We hebben gezien dat mensen huizen bouwen van afval en restproducten (aldaar uit noodzaak natuurlijk) en dat bracht ons op het idee om in onze woonplaats ook zoiets te gaan doen. Ik ben me gaan verdiepen in het concept Earthship: een zelfvoorzienende woning, gebouwd uit afval en restproducten uit de eigen omgeving. Earthships worden gebouwd van stro, aarde, leem, lege flessen, blikjes, autobanden, etc. Alles afkomstig van afval/restproducten uit de buurt. Een Earthship heeft een grote wand die de zonnewarmte vasthoudt. Er zit geen verwarming in. Voor het toilet gaan we gebruik maken van een nonolet en het regenwater wordt opgevangen en gefilterd. De tekeningen liggen klaar en samen met de gemeente zoeken we nu een geschikte locatie om het Earthship te bouwen. Het Earthship willen we openstellen voor publiek om zo mensen kennis te laten maken met het concept. Degene die interesse heeft en op de hoogte wil blijven van ons project, stuur even een mailtje naar info@reisheid.nl.